Laila Ibrahim - De eerste krokus

Virginia, 1837. Meteen na haar geboorte wordt Elizabeth in de armen van Mattie gelegd, de slavin die vanaf nu haar min zal zijn en daarvoor haar eigen pasgeboren zoontje heeft moeten achterlaten in de slavenverblijven. Mattie mist haar kind enorm, maar zorgt toch vol toewijding voor de kleine Lisbeth. Door de jaren heen wordt hun band alleen maar sterker.

Hoewel Lisbeth een bevoorrecht leven leidt, voelt ze zich vaak eenzaam, zeker in het gezelschap van haar dominante moeder en afwezige vader. Alleen in de levendige slavenkwartieren, samen met Mattie, voelt ze zich echt thuis. Maar hun unieke band blijft niet zonder gevolgen. Lisbeths groeiende afkeer van de slavernij dwingt haar te kiezen tussen haar familie en haar overtuigingen, en ondertussen maakt Mattie een keuze die haar leven voorgoed zal veranderen. Beide vrouwen zijn op zoek naar vrijheid en waardigheid, maar tegen welke prijs?

'De eerste krokus' vertelt het verhaal van de bijzondere vriendschap tussen een meisje en de slavin die haar opvoedt - en die daarvoor haar eigen baby moest achterlaten.

Het is april 1837 als op plantage Fair Oaks in Virginia een meisje wordt geboren: Elizabeth 'Lisbeth' Wainwright. Slavin Mattie wordt onmiddellijk bij haar pasgeboren zoontje weggehaald en aangewezen als min en verzorgster van Lisbeth. Ondanks haar gevoelens van boosheid en verdriet om het gemis van haar zoontje zorgt Mattie toch vol toewijding voor dit kleine meisje.

Lisbeth en Mattie groeien steeds meer naar elkaar toe, mede door het feit dat Lisbeth door haar ouders niet echt gezien wordt. Er ontwikkelen zich rituelen: elk jaar zoeken Lisbeth en Mattie naar de eerste krokus van de lente en ze genieten van de picknicks onder hun favoriete treurwilg. De jonge Lisbeth vindt het niet meer dan vanzelfsprekend dat Mattie er altijd voor haar is; ze beseft niet hoe het leven op de plantage voor Mattie en haar familie moet zijn.

Als Lisbeth ouder wordt, krijgt ze les in omgangsvormen en dans. Ze wordt opgevoed tot deugdzame jongedame om een zo gunstig mogelijk huwelijk te sluiten. Lisbeths ouders, met name haar dominante moeder, zijn zeer gefocust op sociale status. Ze zouden graag zien dat Lisbeth financieel gezien met de juiste echtgenoot trouwt en doen er alles aan om dat te bewerkstelligen. Lisbeth daarentegen geeft niet veel om sociale prestige en is veel liever bij Mattie en haar familie in de slavenverblijven. Daar voelt ze zich op haar gemak; daar voelt het veilig en vertrouwd, daar proeft ze de liefde die ze thuis zo mist.

Naarmate Lisbeth verder opgroeit naar volwassenheid komt Mattie gaandeweg tot een keuze die zowel haar leven als dat van Lisbeth voor altijd zal veranderen. Lisbeth krijgt steeds meer empathie voor het harde en erbarmelijke leven van de slaven. Ze komt tot besef wat voor onrecht hen wordt aangedaan en krijgt steeds meer een afkeer van slavernij. Hierdoor komt ze lijnrecht tegenover haar familie en vrienden te staan.

In het boek 'De eerste krokus' word je meegenomen naar het Amerika van de 19e eeuw. Het is 1837 en op veel plantages is het niet meer dan normaal dat slaven het werk in en rond het huis vervullen. In het boek worden de gebruiken en gewoontes en de kleding die men toen droeg uitgebreid beschreven. Ook krijg je een goed beeld van het leven van zowel de huisslaven als de veldslaven: de werkzaamheden die de slaven verrichten en het leven dat ze leiden in de slavenkwartieren.

Het opgroeien van Lisbeth van kleine peuter naar volwassenheid is een mooi proces om over te lezen. Hierdoor leer je haar goed kennen. Lisbeth is door haar ouders grootgebracht met het gegeven dat het heel normaal is om slaven te houden. Haar ouders zien het zelfs zo dat ze hun slaven een gunst bewijzen: 'ze zorgen voor hen en bieden hen bescherming'. Lisbeth gaat bij het ouder worden steeds meer een eigen mening vormen over slavernij. Haar ouders begrijpen haar zienswijze niet, waardoor Lisbeth zich erg alleen voelt staan in haar standpunten. Lisbeth raakt innerlijk in tweestrijd doordat ze gedwongen wordt te kiezen tussen haar familie en haar eigen overtuigingen. Deze spanningsboog wordt tot het einde van het verhaal goed vastgehouden.

In flashbacks kom je meer te weten over het verleden van Mattie en haar familieleden. Het is aangrijpend om te lezen wat ze allemaal hebben meegemaakt en hoe mensen met een donkere huidskleur in die tijd behandeld werden. Het is bewonderenswaardig wat ze van hun leven in gevangenschap, een verschrikkelijk hard bestaan, maken. Mattie heeft zich voorgenomen om gereserveerd en afstandelijk te blijven ten opzichte van Lisbeth. Geheel tegen haar verwachtingen in gaat ze echter van dit kleine meisje houden. Haar liefde voor Lisbeth wordt op een mooie manier in het verhaal opgenomen.

Door de jaren heen zijn er veel boeken verschenen met als thema slavernij. Ondanks dat dit boek qua onderwerp dus niet vernieuwend is, vond ik de invalshoek wel interessant. Mede door de levendige verteltrant van Laila spreekt dit boek erg aan en word je meegezogen in het verhaal. 'De eerste krokus' is een ontroerende en aangrijpende roman die een duidelijk en helder beeld schetst van het leven van de slaven in de tijd voor de Amerikaanse Burgeroorlog. Een boek over onvoorwaardelijke liefde, toewijding, kiezen voor het goede en de weg naar vrijheid. Dit meeslepende debuut van Laila Ibrahim, eerste deel van een serie, is een mustread!

Over de auteur

Laila Ibrahims ervaring in multiculturele ontwikkelingspsychologie leverde voldoende materiaal op voor het verhaal van Mattie en Lisbeth. Als oprichter en directeur van Woolsey Children's School wist Laila als geen ander hoe het is om te houden van andermans kinderen. En als bevallingscoach heeft ze het voorrecht getuige te zijn van de intensiteit en het geluk van een geboorte. Ze geniet van haar werk als directeur van Children and Family Ministries bij de First Unitarian Church in Oakland, Californië. 'De eerste krokus' is haar eerste roman. Laila woont in een kleine gemeenschap in Berkeley, Californië.

Auteur: Laila Ibrahim
Titel: De eerste krokus
Vertaling van: Yellow Crocus

Vertaler: Hilke Makkink

Serie: De eerste krokus (1)
303 pagina's
Gepubliceerd in 2019
Uitgeverij KokBoekencentrum
ISBN: 978 90 435 3073 6