Niet zomaar een foto. Dé foto. Hij was gescheurd en vervaagd en besmeurd. Maar daaronder straalden de drie lachende gezichten nog steeds. De lachende gezichten die alles zeiden.
Wenen, 1936. Boven in het reuzenrad hebben de vrienden Leo, Elsa en Max het gevoel dat de wereld van hen is. Alle drie bewaren ze zorgvuldig de foto waarop dat moment is vastgelegd, als teken van hun vriendschap.
Maar dan verandert de wereld langzaam, en komt de Tweede Wereldooelog steeds dichterbij. Voor de Joodse Leo en Elsa is Wenen niet veilig meer. Allebei vluchten ze Oostenrijk uit. Max verhuist noodgedwongen naar München, omdat zijn vader een belangrijke functie vervult in het naziregime. Houdt hun vriendschap stand, en zullen de drie vrienden elkaar nog terugzien?
Wenen, Oostenrijk, 1936. Elsa, Leo en Max doen alles samen. Naar school gaan, buiten spelen, zwemmen; ze zijn werkelijk onafscheidelijk. Sluipenderwijs verandert echter de wereld om hen heen en wat eens zo gewoon was, verdwijnt langzaam tot een herinnering.
De Joodse Elsa vertrekt met haar ouders naar Tsjecho-Slowakije in de hoop daar veilig te zijn voor het oprukkende naziregime. Ook Leo's Joodse familie probeert Oostenrijk te verlaten en naar Engeland te vluchten, maar dat wordt zeer bemoeilijkt. Max verhuist met zijn ouders naar Duitsland, waar zijn vader een vooraanstaande functie binnen de SS gaat bekleden. Van Max wordt verwacht dat hij ook een bijdrage aan het Reich zal leveren.
Drie vrienden, een verwoestende oorlog en slechts één foto die hen nog verbindt. Zal er ooit een weerzien zijn?
Rauw en confronterend: dat is wat dit oorlogsboek typeert. Door de ogen van drie tieners brengt Liz Kessler op meeslepende wijze de Tweede Wereldoorlog vanuit verschillende invalshoeken tot leven. Daarvoor gebruikte ze haar eigen familiegeschiedenis als inspiratiebron.
Uniek aan dit boek is de tijdspanne. Waar de meeste verhalen binnen dit genre over één of meer oorlogsjaren gaan, worden in deze roman ook de jaren die daaraan voorafgingen belicht. Als lezer volg je daardoor van zeer dichtbij de geleidelijke doorvoering van steeds meer verboden voor Joden. Ook de indoctrinatie door de nazi's - die al op jonge leeftijd begon, onder andere in de vorm van de Hitlerjugend - komt aan bod. Het is verbijsterend om te beseffen hoe de nazi-ideologie tactisch en systematisch bij het volk werd ingeprent, opdat men de Joden als niets meer dan ongedierte zou gaan beschouwen.
Dagelijkse beschimpingen, vernederingen, vernielingen en mishandelingen werden voor Joden het 'nieuwe normaal'. De auteur weet hun angst, woede en hopeloosheid - en het daaruit voortvloeiende gevolg: moeite met vertrouwen - treffend weer te geven. De onbeschrijfelijke wreedheden in de concentratiekampen, waar zelfs de menselijke identiteit werd ontnomen, zijn hartverscheurend en schokkend. Het is dan ook bijzonder en bewonderenswaardig om, te midden van ellende en dood, optimisme en dankbaarheid te zien bij één van de personages.
Hoewel dit verhaal voor jongeren is geschreven, heeft het mij als volwassene diep weten te raken. Deze aangrijpende en ijzersterke oorlogsroman over totalitaire dictatuur, snakken naar bevestiging, ware vriendschap en een glimp van hoop, zul je na het lezen niet (snel) meer vergeten!
Over de auteur
De Britse Liz Kessler heeft meerdere kinderboeken op haar naam staan. 'Toen de wereld nog van ons was' is haar eerste (youngadult)boek over de Holocaust en is gebaseerd op de oorlogservaringen van haar vader. Eind 2023 verscheen haar tweede oorlogsroman (voor de jeugd) bij Uitgeverij KokBoekencentrum, 'Codenaam IJsvogel', die zich afspeelt in Nederland. Liz studeerde Engels, behaalde een onderwijskwalificatie en een master in creatief schrijven. Naast schrijven houdt ze van fotografie en zo'n beetje alles wat zich in of rond de zee afspeelt, zoals surfen, zwemmen en vissen. Liz woont in Cornwall, Engeland.
Titel: Toen de wereld nog van ons was
Vertaling van: When the World Was Ours
Vertaler: Daniëlle Tuk
304 pagina's
Gepubliceerd in 2021
Uitgeverij KokBoekencentrum Jeugd
ISBN: 978 90 266 2500 8
Geen opmerkingen:
Een reactie posten