Anthony Richardson - Trouw tot het einde

Het is bitterkoud en doodstil. Juist als hij zich om wil draaien om terug te keren, hoort hij een zacht geluid. Jan klemt zijn vingers om de greep van zijn revolver. 'Handen omhoog!' roept hij. 'Kom tevoorschijn!' Er komt geen antwoord. Hij doet een stap naar voren en buigt zich over een hoop met puin heen. Op nog geen pas van hem vandaan zit een in elkaar gedoken hondje.

Februari 1940. De Tsjechische vluchteling Jan Bozdech dient bij de Franse luchtmacht. Als het vliegtuig waarin hij op verkenning gaat neerstort, weet Jan te ontkomen. Hij komt terecht op een halfverwoeste, verlaten boerderij. Tussen de puinhopen ontdekt hij een jonge herdershond. Jan besluit de hond mee te nemen.

Na de capitulatie van Frankrijk neemt Jan dienst bij de Engelse luchtmacht. Er ontstaat een diepe verbondenheid tussen de hond Antis en zijn baas. Als zijn baas in gevaar is, voelt Antis dat; zelfs al is Jan duizenden kilometers ver weg. Ook voor de kameraden van Jans gevechtseenheid betekent de hond veel. Na de oorlog keert Jan terug naar zijn vaderland. Daar wachten nieuwe gevaren.

De Tsjechische Jan Bozdech voegt zich samen met een groep landgenoten aan het begin van de Tweede Wereldoorlog bij het Franse leger. Hij wordt boordschutter en vecht mee in het noordoosten van Frankrijk. Dan wordt zijn vliegtuig neergehaald en belandt hij samen met de piloot tussen de vijandelijke linies. In een verlaten boerderij, waar ze tijdelijk dekking zoeken, vinden ze een jonge Duitse herder. Ondanks dat de hond hen zou kunnen verraden, kan Jan het niet over zijn hart verkrijgen hem achter te laten en ze worden algauw onafscheidelijk.

Als Frankrijk zich overgeeft aan de Duitsers, moeten de Tsjechen vluchten. Ze weten in Engeland te komen en sluiten zich aan bij de RAF. De hond, Antis, wordt hun mascotte, wijkt geen duimbreed van zijn baas en voelt hem feilloos aan. Hij is geliefd bij het gehele squadron en wordt gezien als één van hen. Ook na de oorlog, als Jan weer terugkeert naar Tsjecho-Slowakije, blijkt Antis een redder in nood.

Begin jaren '60 schreef de Britse Anthony Richardson deze op waarheid gebaseerde roman over de Tsjech Václav Robert Bozděch en zijn herdershond Antis. De turbulente oorlogsperiode beslaat het grootste deel van het verhaal, hoewel de jaren erna ook summier aan bod komen.

De gebeurtenissen die elkaar snel opvolgen en het feit dat het boek op waarheid berust, maken het an sich redelijk interessant. Helaas leest het echter niet zo prettig; soms fragmentarisch en zeer beknopt, dan weer gedetailleerd. Ook geeft de eenvoudige tekst, vaak met korte zinnen, enerzijds de indruk dat het voor een jongere doelgroep bedoeld is, anderzijds spreken de vele personages (die soms lastig uit elkaar te houden zijn) en moeilijke termen dat weer tegen. Daarnaast voelt het verhaal, dat vooral beschrijvend geschreven is, meer als een reeks genoemde feiten dan als een boek waar echt emotie in doorklinkt. Best jammer allemaal.

Het laatste stuk - over het communistische regime in Tsjecho-Slowakije, waarvoor Jan moet vluchten - is eigenlijk nog wel het boeiendste en spannendste gedeelte. Al met al geeft 'Trouw tot het einde' een aardig beeld van de Tweede Wereldoorlog door de ogen van een gevechtsvlieger, maar in het bijzonder toont het de trouw van een herdershond en de unieke, innige band die tussen mens en dier kan bestaan.

Over de auteur

Anthony Thomas Stewart Currie Richardson was een Britse schrijver van avontuurlijke fictie en non-fictie. Tijdens zijn leven schreef hij meer dan twintig boeken. Hij werd geboren in 1899 in Londen en studeerde aan Marlborough College. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij in dienst van de Royal Air Force. Zijn bekendste werk is waarschijnlijk 'Wingless Victory', het verhaal van commandant Basil Embry's ontsnapping uit bezet Frankrijk in de zomer van 1940. Anthony schreef tevens onder het pseudoniem Patrick Wynnton. Hij overleed op 4 februari 1964 op 64-jarige leeftijd.

Auteur: Anthony Richardson

Titel: Trouw tot het einde

Vertaling van: One Man and His Dog

Vertaler: J. van Klinken

255 pagina's

Gepubliceerd in 2012

Uitgeverij De Banier

ISBN: 978 90 336 3217 4

Van 28 april t/m 30 mei 2025 staat de content van 'Wonder van woorden' in het teken van de Tweede Wereldoorlog in verband met 80 jaar bevrijding. Laat je inspireren!